Dış Cephe Isı Yalıtımı (Mantolama) Nedir?

Mantolama, binalarda enerji verimliliğini sağlamak adına dış cephede yapılan ısı yalıtımı uygulamasıdır. Binaların içerisindeki ve dışarısındaki iki farklı ortam arasında ısı geçişini önlemek amacıyla yapılmaktadır. Soğuk kış aylarında içerideki sıcak havanın korunmasını sağlayarak enerji verimliliği sağlar. Yaz sıcaklarında ise kapalı ortamların aşırı ısınmasını engellemektedir.

Soğuk havalarda binalardaki ısı kaybının büyük çoğunluğu dış duvarlarda meydana gelmektedir. Mantolama ile binanın dış cephesindeki bütün duvar/beton yüzeyler ısı yalıtım levhaları (eps, xps, taş yünü) ile kaplandığı için büyük oranda ısı kaybı engellenmiş olur. Konutlarda ısınma veya soğutma için harcanan enerjide %50’ye varan tasarruflar sağlanabilir.

Mantolamada Kullanılan Isı Yalıtım Levhaları

Ülkemizde dış cephelerde en çok kullanılan ısı yalıtım levhalarının başında taş yünü, eps ve xps gelmektedir. Bu malzemelerin seçiminde dikkat edilmesi gereken en önemli özellik (λ) ısıl iletkenlik katsayısıdır. Bir malzemenin ısıl iletkenlik katsayısı (λ – W/mK) ne kadar düşük olursa malzeme o kadar iyi ısı yalıtımı sağlar. Ayrıca kullanılan levhaların kalınlığı arttıkça ısı yalıtımı performansı artmaktadır.

Bir malzemenin ısı yalıtım malzemesi olarak kullanılabilmesi için ısı iletkenlik katsayısının (λ) 0,065 W/mK’nın altında olması gerekmektedir.

EPS (Expanded Polystyren Foam / Genleştirilmiş Polistiren Köpük)

Polistiren taneciklerin Pentan gazı ile şişirilip birbiriyle kaynaştırılmasıyla elde edilen malzemedir. İşlem tamamlandıktan sonra Pentan gazı yerini havaya bırakır. Böylece çok sayıda bal peteği şeklinde hücreler içerisine hava hapsolur. EPS malzemesinin %98’i havadır %2’si polistirendir. Genellikle ısı yalıtım malzemesi ve ambalaj olarak kullanılmaktadır. Ülkemizde çok yaygın kullanılır ve iyi bir yalıtım sağlar. Ekonomiktir ve işçiliği kolaydır.

• Polistiren tanecikler birbiri ile çok iyi kaynaştıkları için su emme özelliği oldukça düşüktür. Sudan etkilenmez.

• Nem, rutubet, küf oluşumunu ve mikroorganizmaların üremesini engeller.

• Yapısının %98’i hava olduğu için taş yününe göre oldukça hafiftir. Hafif olduğu için işçiliği kolay ve hızlı olur.

• B1 yanmaz sınıfındadır.

• Isı iletkenlik katsayısı yaklaşık 0.035 – 0.040 W/mK arasındadır. Üretici firmaya göre farklılık göstermektedir.

• 50 cm x 100 cm boyutlarındadır. Kalınlığı ise 2 cm’den 20 cm’ye kadar üretilmektedir.

• Yoğunluğu 15 – 30 kg/m³ arasındadır. Üretici firmaya göre farklılık göstermektedir.

Duvarlarda, terasta, çatıda, tavanda, soğuk hava depolarında, boru/tank/depo yalıtımında ve birçok alanda kullanılmaktadır. İnşaat sektörünün yanı sıra ambalaj sektöründe de çok yaygın kullanılır.

XPS (Ekstrüde Polistiren Köpük)

Hammadesi Polistiren olan XPS, ekstrüzyon işlemi ile istenilen kalınlıkta homojen bir yapı olarak üretilir. İçerisine hava hapsolmuş homojen bal peteği yapısındadır. EPS ile aynı hammaddeden üretilir ancak üretim aşamaları farklıdır. EPS’ye göre maliyeti fazladır.

• Su emme özelliği oldukça düşüktür. Dona karşı dayanıklıdır.

• Hafiftir. İşçiliği kolaydır. Dağılmadan kolayca kesilebilir.

• Isıl iletkenlik katsayısı yaklaşık 0.030 – 0.040 W/mK arasındadır. EPS’ye göre daha düşük ısı iletkenlik katsayısına sahiptir.

• Buhar difüzyon direnci EPS’ye göre yüksektir.

• Yoğunluğu 25 – 30 kg/m³ arasındadır. Üretici firmaya göre farklılık göstermektedir.

• Mekanik dayanımı yüksektir. Yüksek basma ve eğilme mukavemeti sayesinde zamanla boyutları değişmez.

• Temelde, bodrumlarda, duvarlarda, çatıda, teraslarda, sandviç panellerde, frigofirik araçlarda, soğuk hava depolarında, doğrama sistemlerinin camsız bölümlerinde kullanılmaktadır.

• 60 cm x 120 cm boyutlarındadır. Kalınlıkları ise 1 cm – 15 cm arasında üretilmektedir.

Taş Yünü

Volkanik kayaçlardan elde edilen minerallerin 1350°C-1400°C’de ergitilerek elyaf haline getirilmesi ile üretilir. Kullanım amacı ve yerine göre farklı boyut ve şekillerde üretilmektedir. Şilte, levha, boru şekilde üretilmektedir. Isı, ses ve yangın yalıtımı sağlar.

Bazalt, diyabaz, dolomit gibi kayaçların karışımından elde edilir.

• A1 yanmaz malzeme sınıfındadır.

• Duvarlarda, çatıda, terasta, ara bölmelerde, sandviç panellerde, yangın riski yüksek yapılarda, gemilerde, borularda, havalandırma kanallarında, çelik konstrüksiyon ve daha birçok alanda ısı, yangın ve ses yalıtımı amacıyla kullanılır.

• Isıl iletkenlik katsayısı 0.035 – 0.040 W/mK arasındadır.

• Dış cephe levhalarI 60 cm x 120 cm boyutlarındadır. Kalınlıkları 3 cm ile 12 cm arasında üretilmektedir.

• İnorganik yapısı sayesinde bakteri ve mikroorganizma üretmez.

• Rutubete ve neme karşı dayanıklıdır.

• XPS ve EPS’ye göre daha iyi bir ses yalıtımı ve yangın yalıtımı sağlar.

• Yoğunluğu 100 – 150 kg/m³ arasındadır. Yani EPS ve XPS’e göre daha ağırdır. Buna bağlı olarak işçiliği daha zordur.
•  

PUR (Poliüretan Sert Köpük)

Mantolmada kullanılmasa da birçok sanayi sektöründe yaygın olarak kullanılmaktadır. Isı iletkenlik katsayısı eps, xps, taş yününe göre daha düşüktür. Maliyeti daha fazladır.

Mantolama Uygulaması

• Mantolama uygulamasına başlamadan önce dış cephe duvarlarına kara sıva yapılması, mantolamanın daha kaliteli olmasını sağlar. Duvarlardaki bozukluklar, eğrilikler giderilir, yapıştırıcı sarfiyatı azalır ve dübellerin tespitinin daha iyi olması sağlanır.

• Uygulanacak levhaların kalınlığına göre subasman profilleri, binanın subasman kısmına terazisine alınarak dübel yardımıyla montelenir. Subasman profilleri, mantolamanın düzgün ve terazisinde olmasını sağlar. 
•  Yapıştırma harcı, pakette yazılan tarife göre hazırlanır. İki farkı yapıştırma metodu vardır. Birincisinde levhaların arka yüzeylerinin tümünü kapatacak şekilde taraklı mala yardımıyla harç sürülür ve yapıştırılır. İkincisinde ise levhanın tüm kenarlarına şerit şeklinde, ortasına da noktasal olarak yapıştırma harcı sürülür. Levha yüzeyinin %40’ı harç olacak şekilde yapıştırılır.  Her iki yöntemde de dikkat edilmesi gereken en önemli husus levha birleşim derzlerine yapıştırıcı taşırılmamasıdır. Derzlere taşırılan harçlar, iletken görevi görerek ısı yalıtım performansını düşürebilmektedir.

• Levhalar aşağıdan başlanarak yukarı doğru şaşırtmalı olarak yapıştırılır. Köşelerde plakalar birbirine kilitli şekilde döşenmelidir. Hiçbir yerde açık alan kalmayacak şekilde yapıştırma uygulaması tamamlanmalıdır.  Sistemin sürekliliğini ve performansını arttırmak için mekanik bağlantı elemanlarına ihtiyaç duyulur. Bunun için yapıştırıcı tamamen kuruduktan sonra yani ortalama 24 saat sonra mantolama dübeli uygulanır. Binanın yüksekliği ve çevre koşullarına göre kullanılacak dübel sayısı belirlenir. Genellikle 4 adet levhanın köşelerindeki diğer levhalarla birleşik noktalarına, 2 adet ortasına olacak şekilde metrekareye 6 adet dübel kullanılmaktadır. Bina yüksekliği ve çevresel koşullara göre bu sayı arttırılabilir. Bina köşelerinde ve pencere kenarlarında daha sık dübel atılarak rüzgara karşı mukavemeti arttırılır. Dübel çakılacak yer matkapla dübel boyundan 1 cm fazla olacak şekilde delinir. Bu deliklere dübel yerleştirilerek dübel çivisi çakılır. 

• Binaların köşeleri, pencere ve kapı kenarları mekanik zorlamaların en fazla olduğu bölgeler olduğu için sıvanın bu bölgelerde çatlama riski çok yüksektir. Bu bölgelerde çatlamayı önlemek için fileli köşe profili uygulanmaktadır. İnce ilk kat sıva çekilerek sıva içine fileli köşe profilleri yerleştirilir. Köşe profilleri üzerine donatı filesi çekilir.

Levha yapıştırma ve dübel çakma işlemleri bittikten sonra ilk kat sıva ve donatı filesi uygulamasına başlanır. Çelik mala yardımı ile ilk kat sıva en fazla 2 mm kalınlıkta olacak şekilde yüzeye uygulanır. Hemen ardından tüm cephe boyunca donatı filesi sıvanın içine yerleştirilir. İki donatı filesinin birleşim yerlerinde 10 cm üst üste bindirme yapılmalıdır. İlk kat sıva tamamen kurumadan ikinci kat sıva uygulamasına başlanır. Ancak filenin yerinden oynamaması için ilk kat sıvanın hafifçe suyunu atması beklendikten sonra ikinci kat sıvaya başlanmalıdır.

• Alt sıva tamamen kuruduktan sonra son kat kaplama işlemi olan dekoratif sıva uygulamasına başlanır. Mineral sıva olarak da bilinen dekoratif sıva harcı mala ile yüzeye uygulanır. Tam kuruması beklenmeden plastik mala ile perdah yapılarak mala izleri giderilir ve yüzeyler boyaya hazır hale getirilir.

Dekoratif sıvalar, diğer sıvalara göre daha koruyucudur. Su itici özelliği vardır ve esnektir. Çatlamaya karşı cepheyi korur. Yüksek mukavemet sağlar. Desenine ve uygulama kalınlığına göre farklı ürün çeşitleri mevcuttur.